رسوایی بزرگ برای آقای رئیس جمهور/ متن کامل گزارش سرقت علمی حسن روحانی منتشر شد +اسناد
رسوایی بزرگ برای آقای رئیس جمهور/ متن کامل گزارش سرقت علمی حسن روحانی منتشر شد +اسناد
درصد بسیار بالای سرقت علمی در چکیده و معرفی رسالهی آقای روحانی حیرتانگیز است. بیش از ۸۰ درصد فصل چهارم این رساله کپی است و هیچ ارجاعی هم به منبع اصلی ندارد.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، گروه ملی حقیقتیاب بررسی رساله دکترای حسن روحانی، گزارش نهایی خود درباره ارزیابی اصالت رسالهی دکتری وی را منتشر کرد. متن کامل بیانیه نهایی بدین شرح است:(فایل گزارش کامل را از اینجا دانلود کنید)
از ۴ سال پیش مکرراً دعاهایی از جانب رسانههای غربی، با تکیه بر چکیدهی رسالهی دکتری آقای حسن روحانی در دانشگاه کلدونین گلاسکو در بریتانیا، در مورد اصالت متن رسالهی ایشان مطرح شده بود. ادعا کنندگان اظهار داشته بودند که آقای حسن روحانی (فریدون) چکیدهی پایان نامه خود را از یک مرجع دیگر کپی نموده و اخلاق علمی را رعایت نکرده است. به دلیل عدم شفافیت آقای روحانی در پاسخ به این ادعاها و نیز عدم شفافیت مسئولین دانشگاه کلدونین گلاسکو در انتشار کامل متن این رساله، راستی آزمایی ادعاها ممکن نبود.
سرانجام با فراهم شدن امکان دسترسی به متن اصلی رساله از طریق موسسات دانشگاهی دارای دسترسی کامل به سامانه پایگاه اطلاعات علمی ایران (ایران داک)، که یک نسخه از پایان نامههای دانشجویان داخل و خارج را نگهداری میکند، این امکان فراهم شد که صحت و سقم این ادعاها بررسی شده و در صورت خطا بودن آنها، از رئیس جمهور اسلامی ایران اعادهی حیثیت شود. برای این منظور تیمی از دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی داخل و خارج از کشور تشکیل شد و تلاش گردید با تقسیم کار گروهی، متن رساله مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
روششناسی کار به این صورت تعیین شد که از بین انواع و اقسام مختلف سرقت علمی (ادبی)، «ضابطه حداقلی» مورد اجماع، یعنی استفاده از جملات و پاراگرافها از منابع دیگر بدون قراردادن متن در داخل علامت نقل قول (کوتیشین مارک) مورد استفاده قرار گیرد. براساس این ضابطه، دو روش مهم در انجام سرقت ادبی/علمی احصاء شد. این دو شیوه عبارتند از:
- سرقت موزاییکی (Mosaic plagiarism) به معنای کپی کردن سطور مختلف از متون مختلف برای تشکیل یک پارگراف،
- سرقت کامل کلمه به کلمه (Verbatim plagiarism) به معنای کپی کردن کل یک پارگراف یا چند جملهی طولانی از متون دیگر بدون رعایت اصول نقل قول
با تقسیم کار انجام شده تلاش شد کار بررسی رساله، همزمان از دو طریق بررسی ماشینی (نرم افزاری) و غیرماشینی (انسانی) انجام شود. سپس با مقایسه نرم افزارهای مورد استفاده در محافل دانشگاهی، نرم افزار معتبر و پیشتاز iThenticate برای بررسی رساله انتخاب شد. نرم افزار مذکور به دلیل دقت بالا، توسط مهمترین انتشارات، ژورنالها و پایگاههای علمی و آکادمیک در جهان از جمله
Nature, Springer، ELSEVIER, EBSCO، IEEE, ProQuest, Pearson, Pub Med, Mc Graw Hill
و بسیاری از دانشگاههای معتبر جهان در امریکای شمالی و اروپا مورد استفاده قرار میگیرد. به دلیل گرانقیمت بودن نرم افزار مذکور، تلاش شد از دانشجویان ایرانی دارای دسترسی به این نرم افزار استمداد شود. در تاریخ ۶ اردیبهشت ماه ۱۳۹۶، دسترسی به این نرم افزار از طریق دانشگاه ایالتی آیوا فراهم گردید. این دانشگاه نرمافزار را به صورت رایگان در اختیار محققان و دانشجویان خود قرار میدهد. با تقسیم کار انجام شده و با استفاده از نرم افزار تشخیص سرقت علمی iThenticate متن رساله تهیه و وارد این نرم افزار شد. سپس تلاش گردید، نتایج نرم افزار به صورت دستی نیز مورد بررسی دوباره و چندباره قرار بگیرند. در فرایند کار علاوه بر همکاران پروژه، متن به صورت دسته جمعی و از طریق مخاطبان پایگاه در دانشگاههای مختلف بررسی گردید. در نهایت، نتایجی مطابق جدول 1 به دست آمد.
شایان ذکر است که شدیدترین نوع سرقت علمی آن است که مقاله یا کتاب نوشته شده توسط فردی، به نام دیگری ثبت گردد. در وهلهی بعد سرقت علمی کلمه به کلمه قرار دارد که در سطح نهم از ۱۰ نوع سرقت علمی شناخته شده قرار دارد. این نوع از سرقت، رایجترین نوع مشاهده شده در رسالهی مورد بررسی بوده و طیق معیارهای پذیرفته شده، هنگامی که ضوابط نقل قول رعایت نشود، چه نویسنده به منبع ارجاع دهد چه خیر، مرتکب این سطح شدید از سرقت علمی شده است. در رسالهی دکترای آقای روحانی، از دهها کتاب و مقالهی مختلف، سرقت کلمه به کلمه یا موزائیکی انجام شده و به برخی از منابع ارجاع داده و به مابقی هیچگونه ارجاعی ندادهاند؛ کتابها و مقالاتی از آیة الله علیاکبر کلانتری، ضیاءالدین سردار، نوئل کالسون، حمید عنایت، وائل حلاق، سید ابوالاعلی مودودی، پاتریک بنرمن، هاشم کمالی، ویلیام مونتگومری وات از جمله پر تکرارترین قربانیان این سرقت کمسابقه اند.
نتایج مورد بررسی و درصدهای مذکور در جدول فوق به صورت حداقلی میباشند، چرا که رساله آقای روحانی در سال 1998 میلادی تدوین شده و بسیاری از منابع مورد استفاده در آن قدیمی بوده و در دیتابیس مورد استفاده نرم افزار موجود نبوده و ممکن است تیم بررسی نیز نتوانسته باشد در بررسی غیرماشینی برخی از آنها را پیدا کند (چنانکه برخی منابع مورد استفاده، پس از تلاشهای شبانه روزی و صرف صدها نفر ساعت کار تیمی در پروژه، از کتابخانههای شهرهای مختلف یا مراجعی که معمولا در اینترنت فهرست نمیشوند یافت شده و یا خریداری شد اما دسترسی به بقیه فراهم نبود).
در حالی که در محیط آکادمیک کشورهای غربی حتی یک صفحه سرقت علمی در کل متن یک رسالهی چند صد صفحهای میتواند منجر به رد آن و پس گرفتن مدرک تحصیلی گردد، در ابتدای امر، درصد بسیار بالای سرقت علمی در چکیده و معرفی رسالهی آقای روحانی حیرتانگیز بود. بسیاری از متون، پاراگرافها و صفحات این رساله به صورت مستقیم و با کمترین تغییرات از روی مراجع، کتب و مقالاتی که پیش از سال ۱۹۹۸ چاپ شده بودند کپی غیر مجاز شده بود. با ورود به فصول بعدی، درصد سرقتهای علمی نه تنها کمتر نشد بلکه شاهد افزایشی خیره کننده در فصل ۴ بودیم. بین ۷۵ الی ۸۵ درصدفصل ۴ رسالهی آقای روحانی با عنوان «احکام ثانویه» مستقیماً ترجمه شدهی کتابی فارسی با عنوان «حکم ثانوی در تشریع اسلامی»نوشتهی آیة الله علیاکبر کلانتریمیباشد. شایان ذکر است که نه در مراجع فصل ۴ و نه در کتابنامه، آقای حسن روحانی هیچگونه ارجاعی به این کتاب و به این نویسنده ندادهاند با شواهدی که از سرقت بزرگ و فاحش فصل ۴ رسالهی دکترای آقای روحانی به دست آمده، حال با قطعیت میتوان گفت که این رسالهی دکترا بنا به تمامی معیارها، به طور کامل مردود و متقلبانه است.
تاسفبارتر اینکه طبق شواهد موجود، حتی در ترجمهی انگلیسی از کتاب آیة الله کلانتری نیز پای افراد دیگری به جز آقای روحانی در میان بوده و حتی ترجمه نیز توسط ایشان انجام نشده است. تیم پروژه به کمک نرمافزار سرقتیاب، به مقالهای انگلیسیدارای همپوشانی ۸۲ درصدی با متن فصل ۴ رسالهی آقای روحانی در وبسایتی به نام The Islamic Seminary دست یافت (ذکر عدد ۸۲ در جدول به عنوان درصد سرقت علمی فصل ۴ به همین علت است). با پیگیریهای بیشتر مکشوف به عمل آمد که این پایگاه اسلامی متعلق به عالمی شیعی به نام «شیخ محمد سرور» میباشد. طبق اظهار صریح ایشان طی تماس با مدیر پروژه، پیش از برگزاری کنفرانس سران کشورهای اسلامی در تهران متنی به زبان فارسی توسط آقای کمال خرازی به ایشان داده و خواسته شده برای استفاده در این کنفرانس به انگلیسی ترجمه شود. این امر توسط شیخ سرور انجام شده اما در سال بعد، قسمت اعظم این ترجمه (بیش از ۷۰ درصد آن) از تز دکترای آقای حسن روحانی سر در آورده و در قالب یکی از فصول به دانشگاه انگلیسی تحویل شده است. این اتفاق عجیب و تاسفآور میتواند سرنخهای بیشتری جهت بررسیها به نهادهای ذیربط بدهد تا تیم متخلف تهیهکنندهی رسالهی آقای روحانی شناسایی شوند.
شایان ذکر است، در جریان بررسی این رساله، موارد دیگری نیز به تیم واصل شد. از جمله، تیم پروژه در بررسی مقالهی آقای حسن روحانی که تابستان سال ۲۰۰۲ میلادی (مصادف با سال ۱۳۸۱ هجری شمسی) در جلد نهم ژورنال بین المللی علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس منتشر شده است حداقل «۴۰ درصد» سرقت علمی تشخیص داد که گزارش آن مستقلاً پیوست خواهد شد.
تیم بررسی پروژه و کمیتهی حقیقتیاب رسالهی دکترای آقای حسن روحانی که تلاش داشته به صورت فراجناحی و غیر سیاسی و به دلیل شائبهها و شایعات پر حجمِ داخلی و خارجی در مورد رسالهی دکترای آقای رئیس جمهور این بررسی آکادمیک را انجام دهد، از دانشجویان علاقهمند به رعایت اخلاق علمی در دانشگاههای مختلف داخل و خارج کشور به دلیل کمکهای فراوان در مراحل مختلف تهیه، پردازش و بررسی متن، از تیم رسانهای @K1inUSA برای مدیریت پروژه و از دیدهبان شفافیت و عدالت به دلیل حمایت قانونی و قبول مسئولیت این پروژهی علمی نهایت تشکر را دارد. ما با تقدیم مدارک و مستندات، خواهان ورود هر چه سریعتر مراجع رسمی از جمله وزارت علوم، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، مجلس شورای اسلامی و کمیسیون آموزش و تحقیقات این مجلس، شورای نگهبان قانون اساسی و شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع بوده تا با اثبات بیچون و چرای وقوع سرقت علمی در رسالهی دکترای آقای حسن روحانی، عنوان و مزایای دکتری از ایشان خلع شده، ضررهای مادی و معنوی قربانیان این سرقت به خصوص محققین ایرانی و مسلمان جبران، از دانشگاه کلدونین گلاسکو و دولت انگلستان بازخواست و از صدمهی بیشتر به آبروی ملی و دانشگاهی ایران جلوگیری شود.
بدیهیست که در صورت تعلل نهادهای مربوطه، گام بعدی دستاندرکاران پروژه و تمامی ایرانیان پایبند به اخلاق علمی در محیطهای دانشگاهی داخل و خارج از کشور، درخواست جدی از دانشگاه انگلیسی و تحت فشار گذاشتن مسئولین آن توسط نهادها و رسانههای غربی جهت بررسی کامل و باز پسگیری و ابطال مدرک دکترای حقوق آقای حسن روحانی میباشد. نیک به یاد داریم که مدرک دکترای تقلبی در سالهای نه چندان دور موجب استیضاح و برکناری یکی از وزرای دولت نهم شد و دور از انتظار نیست که خلع مدرک دکتری از آقای روحانی نیز به چنین سرانجام ختم شود. لذا برای مصلحت کشور لازم است که حکم رسمی و نهایی در این خصوص هر چه سریعتر اعلام گردد.