دانشمندان ایرانی در کشورهای عربی چه می‌کنند؟/ نخبه دزدی شیوخ عرب زیر سایه برجام

بی‌توجهی ۳ ساله دولت یازدهم به نخبگان، کشور را در آستانه یک فاجعه جدید در فرار مغزها قرار داده است. این بار شیوخ حاشیه خلیج برای دانشگاهیان ایران نقشه کشیده‌اند.

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کشورهای عربی در کمین نخبگان ایرانی نشسته‌اند. هفته گذشته 2 تن از مقامات مسئول با ابراز نگرانی از فعالیت‌های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای جذب نخبگان ایرانی به مقامات مسئول هشدار دادند. به نظر می‌رسد بی‌توجهی 3 ساله دولت یازدهم به نخبگان، کشور را در آستانه یک فاجعه جدید در فرار مغزها قرار داده است. این بار شیوخ حاشیه خلیج برای دانشگاهیان ایران نقشه کشیده‌اند.

 

دانشمندان فضایی ایران به امارات می‌روند؟

«بحث ماهواره‌های دانشجویی غرور ملی است و در خروج نخبگان از کشور نیز تاثیرگذار است، در حال حاضر کشور امارات که یک کشور بسیار کوچک است در حوزه علم و فناوری و حوزه فضایی بودجه‌های بالایی را مدنظر قرار داده و بسیاری از محققان کشورهای همسایه را جذب می‌کنند که این مسئله یک خطر محسوب می‌شود.» منصور کبگانیان دبیر ستاد اجرایی نقشه جامع علمی کشور، هفته گذشته مطرح کرد.

 

او با اشاره به کارشکنی‌ها در روند رشد علمی کشور اضافه کرد: «انتظار داریم دولت با وظایفی که در  حمایت از علم و فناوری دارد در این حوزه‌ها قاطع باشد و فشارهایی که بخش‌های دیگر دستگاه‌های اجرایی برای کند کردن حرکت علمی وارد می‌کنند از سوی هیات دولت مورد توجه قرار نگیرد.»

 

برنامه فضایی ایران از سال 86 با پرتاب اولین کاوشگر شروع شد و توانست خیلی سریع توجه‌های جهانی را به خود جلب کند. پس از آن هم چندین پرتاب موفق ماهواره و موجود زنده به فضا ظرفیت‌های بی‌نظیر ایران در این عرصه را اثبات کرد. با روی کار آمدن دولت یازدهم اما سیاست‌های دولتی در این حوزه تغییرات بسیاری کرد. دکتر فتح‌الله امی رئیس سازمان فضایی کشور در این خصوص می‌گوید: «سند جامع توسعه هوافضای کشور در دو بخش هوایی و فضایی در سال 90 تدوین شد. بر اساس بخش فضایی این سند، ایران باید تا سال 1404 به جایگاه اول منطقه در تسخیر فضا دست یابد. ما برای دستیابی به این هدف تاکنون 8 پرتاب را انجام دادیم. این پرتاب‌ها از سلول شروع شد و به پرتاب میمون خاتمه یافت اما در حال حاضر به دلیل نبود اعتبارات، این فعالیت‌ها از 2 سال قبل متوقف شده است.»

 

هم زمان با برجام‌بازی‌های ایران در 3 سال اخیر کشورهای عربی منطقه مانند امارات که روزگاری خواب نزدیک شدن به توانمندی‌های علمی ایران را هم نمی‌دیدند با سرعت در حال تکمیل پروژه‌های فضایی خود هستند. اماراتی‌ها که داشتن استعدادهای بومی در این حوزه محروم هستند، سعی دارند با جذب نخبگان از دیگر کشورها تا سال 2021 یک کاوشگر به مریخ بفرستند.

 

حالا تعطیل شدن برنامه فضایی ایران فرصتی تاریخی به شیوخ دبی داده است تا با جذب دانشمندان ایرانی با سرعت بیشتری برنامه ایران برای تبدیل شدن به بزرگترین قدرت فضایی منطقه و در دست گرفتن بازار چند میلیارد دلاری آن را به چالش بکشند.

 

برنامه‌ریزی شیوخ عرب برای جذب هیئت علمی ایرانی

مخبر دزفولی دومین مسئولی بود که درباره جذب نخبگان ایرانی در کشورهای عربی هشدا داد. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: براساس یک طرح جامع مطالعاتی که در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه شده، برخی از کشورهای همسایه با سرمایه‌گذاری‌های کلان در حال دوپینگ علمی به‌منظور افزایش سرعت رشد علمی خود هستند. در همین راستا جذب اساتید نخبه کشورمان در دستور کار قرار گرفته و با پیشنهادهای اغواکننده مالی تعدادی از این افراد هم جذب کشورهای هدف شده‌اند.

 

دزفولی ادامه داد: به‌عنوان مثال یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران با حقوق ماهیانه بیش از 50 میلیون تومان به یکی از این کشورها مهاجرت کرده است.

 

داستان جذب نخبگان علمی ایران در کشورهای عربی محدود به این ماجرا نیست. متخصصان بسیاری در حوزه‌های مختلف به خصوص صنعت نفت هستند که بر خلاف میل باطنی برای عرب‌ها کار می‌کنند. چندی پیش یکی از همین متخصصان در رنجنامه‌ای نوشت: «متاسفانه در شرکتی که اینجانب به عنوان مهندس شبیه ساز مخزن در آن مشغول به کارم (شرکت قطر پترولیوم) بیش از صد مهندس نفت ایرانی برای کشوری کار می‌کنند که در بزرگترین مخزن گاز کشف شده دنیا در دل خلیج فارس با کشور عزیزمان در این مخزن مشترک المنافع است.»

 

کاری که روحانی با نخبگان کرد

روند جذب نخبگان ایرانی در مراکز علمی و صنعتی کشورهای حاشیه خلیج فارس بیش از آنکه حاصل پول و برنامه‌ریزی شیوخ عرب باشد، نتیجه ناتوانی مسئولان ایرانی است. وقتی با تصمیم یک شبه آقای وزیر دانشجویان صنعت نفتی از کار بی‌کار می‌شوند، نباید انتظار داشته باشیم خارجی‌ها برای دزدیدن نخبگان ایرانی طمع نکنند. با قاطعیت می‌شود گفت هیچ ایرانی با عشق و علاقه برای قطر یا امارات کار نمی‌کند. شاید بسیاری هم آنها را متهم به پشت کردن به وطن کنند اما باید بپذیریم حال نخبگان در کشورمان خوب نیست. وقتی دولت برای بازی سیاست با آبروی بهترین دانشجویان(بورسیه) بازی می‌کند. وقتی برای خوش آمد خارجی‌های سال‌ها دست‌آورد هسته‌ای نخبگان ایرانی پلمپ می‌شود. وقتی دانشجویان مملکت هر روز به جای کلاس و آزمایشگاه باید جلوی درب اتاق مسئولان پیگیر مشکلات صنفی‌شان باشند. انتظار ماندن، اگر زیاده خواهی نباشد، توقع بسیار زیادی است.

رویداد شماری افزایش تحریم‌ها پس از آذر ۹۲؛

55 مورد تحریم‌هسته‌ای پس از توافق ژنو توسط آمریکا

عملکرد آمریکا طی ۸ ماه سپری شده از توافق ژنو، نشان می دهد برخلاف ادعاهایی که مطرح می شود، ماشین تحریم آمریکا علیه ایران متوقف نشده است.

به گزارش پایگاه 598 به نقل از رصد، ۳ آذر ۹۲ ایران و گروه ۱+۵، توافقنامه ژنو را به امضا رساندند و هر یک از دو طرف در ازای امتیازاتی که از طرف مقابل دریافت کردند، متعهد به انجام برخی تعهدات شدند که یکی از چالشی ترین این موارد ،بحث خودداری از اعمال تحریم های جدید علیه ایران بود.در مذاکرات ژنو این بندها مورد توافق قرار گرفته است:

هیچ تحریم جدیدی از طرف شورای امنیت سازمان ملل بر فعالیت های هسته ای ایران وضع نمی شود.

هیچ تحریم جدیدی از طرف اتحادیه اروپا بر فعالیت های هسته ای ایران وضع نمی شود.

دولت آمریکا، با همکاری مستمر و ایفای نقش متناسب رئیس جمهور و کنگره، مانع اعمال تحریم های جدید علیه فعالیت های هسته ای ایران خواهد شد.

همچنین در مقدمه توافق ژنو یا همان برنامه اقدام مشترک نیز تصریح شده است که «در طول این مدت همه طرف های ماجرا تلاش خواهند کرد تا فضای سازنده برای انجام مذاکرات با حسن نیت، پابرجا باقی بماند.» نکته اصلی اینجاست که در توافق ژنو برای راستی آزمایی این که ایران به تعهدات خود عمل کرده یا نه مسئول آن تعیین شده و آژانس قرار است این کار را انجام دهد و این نهاد نیز تاکنون در ۲ گزارش رسمی خود تایید کرده که ایران بند به بند تعهدات خود در ژنو را انجام داده است و حتی وزارت خارجه آمریکا نیز هفته گذشته در گزارشی همین موضوع را اعلام کرد.

با این حال، عملکرد آمریکا طی ۸ ماه سپری شده از توافق ژنو، نشان می دهد برخلاف ادعاهایی که مطرح می شود ماشین تحریم آمریکا علیه ایران متوقف نشده است. براساس بررسی های انجام شده به ویژه بر پایه گزارش وزارت خزانه داری آمریکا در طی حدود ۸ماه پس از توافق ژنو بیش از۵۵مورد تحریم جدید از سوی آمریکا علیه شرکت ها، بانک ها و افراد به ادعای مرتبط با برنامه هسته ای ایران یا مسائل حقوق بشر و تروریسم اعمال شده است البته این تعداد شامل موارد جزئی نیست که قطعا تعداد این تحریم ها را افزایش خواهد داد همچنین اتحادیه نیز ۱۷ شرکت و فرد را در ارتباط با ایران تحریم کرد.

اعتراض روسیه به تحریم های آمریکا

در زمستان ۹۲ و ۲ ماه پس از اعمال گسترده تحریم های جدید علیه ایران، تیم هسته ای کشورمان مذاکرات کارشناسی وین را در اعتراض به رفتار آمریکایی ها ترک کرد، تحریم های جدید حتی با واکنش وزارت خارجه روسیه مواجه شد و این وزارتخانه با صدور بیانیه ای ، تحریم های جدید را «نقض مستقیم توافقنامه ژنو» و نیز «نقض قوانین بین المللی» خواند. تحت چنین شرایطی است که حتی مقامات آمریکایی اذعان می کنند توافق ژنو دستاورد مهمی برای اقتصاد ایران نداشته است.

گزارش معاون خزانه داری آمریکا درباره تحریم های ایران

دیوید کوهن، معاون وزارت خزانه داری آمریکا که مسئول مستقیم تحریم های ایران در این وزارتخانه است همین ماه در جمع نمایندگان کنگره گفت: بسته کاهش تحریم در توافق موقت ژنو به اقتصاد ایران کمکی نکرده است. وی افزود: ما سال گذشته زمانی که برنامه اقدام مشترک را اعلام کردیم، گفتیم که انتظار نداریم بسته کاهش تحریم ها در توافق ژنو اقتصاد ایران را بهبود بخشد، و این بسته این کار را نکرده است. کوهن ادامه داد: شرکتها دلایل خوبی برای تردید در زمینه تجارت با ایران دارند. عمده تحریم ها پابرجا هستند و ما قویا قصد داریم که به اجرای تحریم های سخت ادامه دهیم.کوهن به سناتورها اطمینان داد که: «معتقدیم منابع لازم را برای تضمین اینکه تحریم ها به شیوه مؤثر اجرا می شوند، در اختیار داریم و تحریم ها را ادامه خواهیم داد.»

درآمد ۵/۱۵ میلیارد دلاری آمریکا از جریمه چندبانک به بهانه نقض تحریم

با این حال، اعمال تحریم های اقتصادی علیه ایران در سال های اخیر منافع بسیاری برای آمریکا داشته است. یکی از مهم ترین جریمه هایی که اخیرا رسانه ای شد، جریمه ۹ میلیارد دلاری بانک «بی.ان.پی. پاریباس»فرانسه بود که حتی صدای فرانسوا اولاند رئیس جمهور و لوران فابیوس وزیرخارجه این کشور را هم درآورد. به دنبال جریمه بانک بی ان پی پاریباس، آسوشیتدپرس طی گزارشی به نحوه هزینه کردن جریمه بی سابقه این بانک پرداخت و نوشت، ایالت نیویورک نزدیک به ۳٫۳ میلیارد دلار از این رقم را دریافت خواهد کرد.بر اساس این گزارش، فرماندار ایالت نیویورک قصد دارد این مبلغ را به بودجه سالانه این ایالت اضافه کند. این رقم بیش از کل بودجه سالانه زندان ها یا برنامه های رفاهی کودکان ایالت نیویورک است. البته این جرایم فقط به این بانک محدود نیست.

به گزارش نیویورک تایمز، صرف نظر از تمامی اثراتی که این جریمه و اقرارها می تواند برای بانک ها و موسسات مالی در بر داشته باشد و حتی موجب متضرر شدن مشتریان شود، نکته جالب توجه درآمدزایی هنگفت واشنگتن از این جریمه ها است. نیویورک تایمز نوشته که با یک جمع ساده از مبالغی که تنها برای برخی بانک ها ذکر شده است، به رقم ۵٫۶ میلیارد دلار می رسیم که با اضافه شدن مبلغ جریمه بی ان پی پاریباس این رقم به ۱۵٫۴ میلیارد دلار می رسد.

بخشی از لیست تحریم های جدید آمریکا علیه ایران پس از توافق ژنو

همچنین در تاریخ ۸آذر ۹۲ اتحادیه ارو پا شرکت مدیریت ساخت نیروگاه های هسته ای ایران و ۱۶ شرکت کشتیرانی را با ادعای حمایت از برنامه هسته ای و دور زدن تحریم ها ، تحریم کرد.

تاریخ             اسامی تحریم شدگان                            ادعای آمریکا برای تحریم

21آذر 92       4شرکت خارجی و 5نهاد ایرانی.             خزانه داری آمریکا اعلام کرد این شرکت ها از برنامه هسته ای ایران حمایت می کنند

4بهمن 92        وضع جریمه 152میلیون دلاری به بانک کلیراستریم آلمان        به دلیل داشتن مراودات بانکی با ایران

8بهمن 92       بانک روسی «بانک ماسکوا» 9٫4میلیون دلار جریمه شد       نقض تحریم های یک جانبه واشنگتن علیه ایران

17بهمن 92     18شرکت و 14فرد ایرانی                                            نقض تحریم های نقل و انتقال مالی و فروش نفت

17بهمن 92     یک شهروند تبعه ترکیه              تلاش برای دستیابی به مهندسی معکوس یک قایق تندروی جنگی برای ایران

17بهمن 92       چند تن از اعضای سپاه پاسداران                                 حمایت از گروه های شبه نظامی

9اردیبهشت 93  8شرکت چینی و 2شرکت در دبی                               دور زدن تحریم ها و مبادلات تجاری با ایران

19تیر 93          جریمه 500میلیون دلاری از کومرتس بانک، دومین بانک بزرگ آلمان    به دلیل نقض تحریم که البته هنوز نهایی نشده

22تیر 93       جریمه 8میلیارد و 900میلیون دلاری بانک فرانسوی بی ان پی پاریباس    به اتهام مراودات بانکی با ایران